Masabaşı çalışanlarda beslenme bilgi düzeyinin ve beslenme durumunun sağlık algısı üzerine etkisinin değerlendirilmesi = Evaluation of the effect of nutrition knowledge level and nutritional status on health perception of desk workers

Abstract

Sağlıklı yaşamın temel bileşenleri doğru beslenme ve fiziksel aktivite olarak bilinmektedir. Günlük çalışma rutinlerinin çoğunu oturarak geçiren masabaşı çalışanlarının fiziksel, fizyolojik, sosyal ve psikolojik açıdan sağlığı olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalışmada masabaşı çalışan bireylerin, beslenme bilgi düzeyi ve beslenme durumlarının sağlık algısı üzerine etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışma, 01.01.2023 – 01.02.2024 tarihleri arasında Afyonkarahisar'da masabaşı çalışan 94 gönüllü ile yapılmıştır. Katılımcıların anket formu ile sosyodemografik özellikleri, besin tüketim kayıtları, beslenme bilgi düzeyi ve sağlık algısı düzeyi sorgulanmıştır. Bireylerin beslenme durumları 24 saatlik besin tüketim kaydı ile belirlenmiştir. Bireylerin beslenme bilgilerini sorgulamak amacıyla Yetişkinler için Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği (YETBİD); sağlık algısı durumlarını saptamak amacıyla ise Sağlık Algısı Ölçeği (SAÖ) kullanılmıştır. Katılımcıların %80.90'u erkek ve %19.10'i kadındır. Yaş ortalaması 36.80±9.02'yıldır. Katılımcıların %59.60'sının eğitim durumu yüksel okul ve lisanstır. BKİ ortalamaları 26.66±3.81 kg/m²'dir. En çok atlanılan ana öğün%25.50 sıklıkla kahvaltıdır. Katılımcıların %36.20'sinin en çok öğün atlama nedeni unuttuğu/fırsat bulamadığı içindir. YETBİD ölçeğinin temel beslenme kısmında katılımcıların %57.4'ü orta temel beslenme bilgi düzeyine sahipken; besin tercihi kısmında tüm katılımcıların %100'ü kötü bilgi düzeyine sahiptir. Katılımcıların aldıkları enerjinin %14.54±3.81'i proteinden, %41.38±11.61'i yağdan ve %40.21±10.75'i karbonhidrattan gelmektedir. Katılımcılarda günlük A vitamini, tiamin, B6 vitamini, folat ve B12 vitamini, kalsiyum, magnezyum, çinko ve selenyum alımı yetersizdir. Çalışmaya katılan kadınların beslenme bilgi düzeyi, erkeklerden daha yüksektir (p=.048<0.05). Eğitim seviyesi arttıkça sağlık algısı da yükselmektedir (p=.019<0.05). SAÖ ile YETBİD ölçeği arasında pozitif yönlü ve güçlü bir ilişki vardır (r=.239; p=.020). Masabaşı çalışanların sağlık algısını artırmak için beslenme konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Bunu sağlamak için sağlıklı beslenmenin anlatılacağı eğitim programları düzenleyerek çalışanların bilgilendirilmeleri sağlanmalıdır. Bu konuda daha büyük örneklem grupları ile çalışmalar yapılması önerilmektedir. Anahtar kelimeler: beslenme, masabaşı çalışan, sağlık algısı

The basic components of a healthy life are known as proper nutrition and physical activity. It negatively affects the physical, physiological, social and psychological health of desk workers who spend most of their daily work routine sitting. This study aimed to investigate the effects of nutritional knowledge and nutritional status on the health perception of individuals working at a desk. This study was conducted with 94 volunteers working at a desk in Afyonkarahisar between 01.01.2023 and 01.02.2024. The participants' sociodemographic characteristics, food consumption records, nutritional knowledge level and health perception level were questioned with the survey form. Nutritional status of individuals was determined by a 24-hour food consumption record. Nutrition Knowledge Level Scale for Adults (YETBİD) to question individuals' nutritional knowledge; Health Perception Scale (HAS) was used to determine health perception status. 80.90% of the participants are men and 19.10% are women. The average age is 36.80±9.02 years. The education level of 59.60% of the participants is high school or undergraduate. The average BMI is 26.66±3.81 kg/m². The most commonly skipped main meal is breakfast, 25.50% of the time. The most common reason for 36.20% of the participants to skip meals is because they forgot or did not have the opportunity. While 57.4% of the participants had a medium basic nutrition knowledge level in the basic nutrition section of the YETBİD scale; In the food preference section, 100% of all participants have poor knowledge. 14.54±3.81% of the energy consumed by the participants comes from protein, 41.38±11.61% from fat and 40.21±10.75% from carbohydrates. Participants had insufficient daily intake of vitamin A, thiamine, vitamin B6, folate and vitamin B12, calcium, magnesium, zinc and selenium. The nutrition knowledge level of women participating in the study is higher than men (p=.048<0.05). As the education level increases, the perception of health also increases (p=.019<0.05). There is a positive and strong relationship between SAS and YETBİD scale (r=.239; p=.020). Desk workers need to be made aware of nutrition to increase their health perception. To ensure this, employees should be informed by organizing training programs to explain healthy nutrition. It is recommended to conduct studies with larger sample groups on this subject. Keywords: healthperception, nutrition, deskworker