Koroner arter bypass greft cerrahisi geçiren hastalarda preoperatif ve postoperatif kardiyak rehabilitasyonun etkilerinin incelenmesi

Abstract

Koroner Arter Bypass Greft Cerrahisi Geçiren Hastalarda Preoperatif ve Postoperatif Kardiyak Rehabilitasyonun Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Atlas Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, İstanbul. Bu çalışma, koroner arter bypass greft (KABG) cerrahisi geçiren hastalarda preoperatif ve postoperatif dönemde uygulanan kardiyak rehabilitasyon programının etkilerini, yalnız postoperatif dönemde uygulanan kardiyak rehabilitasyon programının etkileri ile karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Randomize kontrollü tasarımla yürütülen bu araştırmada kontrol grubundaki katılımcılara (n=15), hastaların cerrahi sonrası yoğun bakımdan çıkıp servise yatışı yapıldığında vital bulguları stabil ise postoperatif 1.gün itibariyle başlayan ve taburculuğa kadar devam eden, en az 5 gün; ortalama 1 haftalık bir süreç olan postoperatif dönemde postoperatif kardiyak rehabilitasyon programı uygulanmıştır. Deney grubundaki katılımcılara (n=15) hastaların cerrahi servise yatışlarının yapılmasını takiben ilk gün itibariyle başlayıp cerrahi işleme kadar geçen sürede; en az 5 gün; ortalama 1 haftalık bir süreç olan preoperatif dönemde preoperatif kardiyak rehabilitasyon programı ve ek olarak kontrol grubuna verilen postoperatif kardiyak rehabilitasyon programı uygulanmıştır. Çalışmaya dahil edilen tüm katılımcıların demografik ve klinik bilgileri, solunum fonksiyonları, tepe öksürük akımları (TÖA), fonksiyonel kapasiteleri, mobiliteleri, periferik kas kuvvetleri, ağrı seviyeleri, hareket korkuları ve yaşam kaliteleri sırasıyla "Demografik ve Klinik Değerlendirme Formu", solunum fonksiyon testi, PEF metre cihazı, 6 dakika yürüme testi (6DYT), 30 saniye otur kalk testi (30snOKT), dijital el tipi dinamometre, Vizüel Analog Skala (VAS), Tampa Kinezyofobi Ölçeği Kalp Versiyonu (TKÖ-K) ve SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Tüm değerlendirmeler preoperatif dönem başlangıç, preoperatif dönem bitiş, postoperatif dönem başlangıç ve postoperatif dönem bitiş olmak üzere 4 tekrarlı şekilde gerçekleştirilmiştir. Her iki grupta da cerrahi sonrası FEV₁, FVC, PEF ve TÖA parametrelerinde anlamlı artış gözlenmiş; ancak bu değişkenler için zaman x grup etkileşimi anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Deney grubunda, kontrol grubuna kıyasla 6DYTmesafesi, 30snOKT skoru, quadriseps ve biseps kas kuvveti, VAS ağrı skoru, TKÖ puanı ve SF-36 fiziksel fonksiyon alt boyutlarında zaman x grup etkileşimi anlamlı olarak daha yüksekti (p<0,05). Çalışmanın sonuçları, preoperatif kardiyak rehabilitasyonun yalnızca cerrahinin olumsuz etkilerini hafifletmekle kalmadığını, aynı zamanda hastaların fiziksel ve psikolojik iyilik halini iyileştirdiğini göstermektedir. Bu nedenle, KABG cerrahisi planlanan hastalar için preoperatif rehabilitasyonun rutin klinik uygulamalara entegre edilmesi önerilmektedir.

Investigation of the Effects of Preoperative and Postoperative Cardiac Rehabilitation in Patients Undergoing Coronary Artery Bypass Graft Surgery. Master's Thesis, Istanbul Atlas University Postgraduate Education Institute, Department of Physiotherapy and Rehabilitation, Istanbul. This study aims to compare the effects of a cardiac rehabilitation (CR) program applied in both the preoperative and postoperative periods with the effects of a CR program applied only in the postoperative period in patients undergoing coronary artery bypass graft (CABG) surgery. In this randomized controlled trial, the control group (n=15) received a postoperative cardiac rehabilitation program that commenced on postoperative day one, provided that the patients were hemodynamically stable after being transferred from the intensive care unit to the ward. This program continued until hospital discharge and lasted for at least five days, with an average of one week. The experimental group (n=15) received both a preoperative cardiac rehabilitation program, which began on the first day of admission to the surgical ward and continued until the day of surgery (at least five days, averaging one week), and the same postoperative program as the control group. Demographic and clinical data, pulmonary function, peak expiratory flow (PEF), functional capacity, mobility, peripheral muscle strength, pain levels, fear of movement (kinesiophobia), and quality of life were evaluated using a "Demographic and Clinical Data Form," spirometry, PEF meter, six-minute walk test (6MWT), 30-second sit-to-stand test (30sSTS), digital hand-held dynamometer, Visual Analog Scale (VAS), Tampa Scale for Kinesiophobia Hearth Version (TSK-H), and the SF-36 Quality of Life Questionnaire. All measurements were conducted at four time points: beginning and end of the preoperative period, and beginning and end of the postoperative period. Significant postoperative improvements in FEV₁, FVC, PEF, and peak cough flow (PCF) were observed in both groups; however, no statistically significant time x group interaction was found for these variables (p>0.05). In contrast, statistically significant time x group interactions were identified in the experimental group in favor of greater improvements in 6MWT distance, 30sSTS score, quadriceps and biceps muscle strength, VAS pain scores, TSK scores, and the physical function subscale of SF-36 (p<0.05). These findings indicate that preoperative cardiac rehabilitation not only mitigates the negative effects of surgery but also contributes to the improvement of physical and psychological well-being. Therefore, integration of preoperative rehabilitation into routine clinical practice is recommended for patients scheduled to undergo CABG surgery.