Besinlerdeki Endokrin Bozucular

Abstract

Hormon sistemleri olarak da adlandırılan endokrin sistem, tüm memelilerde, kuşlarda, balıklarda ve diğer birçok canlı organizmada bulunmaktadır. İç salgı bezleri, bu bezler tarafından üretilen hormonlar, hormonların hedef organları ve dokulardaki reseptörler bu sistemde yer almaktadır. Hipotalamus-hipofiz, tiroid, paratiroid bezi, böbrek üstü, gonadlar-cinsiyet bezleri ve pankreas endokrin sistemde yer alan bezlerdir. Endokrin bozucular, endokrin sisteminin hormon yapısını veya reseptörünü taklit gibi birçok etki mekanizması ile çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Bugüne kadar Avrupa Komisyonu 535 adet endokrin bozucu saptayarak raporunda bildirmiştir. Beslenme olmadan yaşamı sürdürmek mümkün olmadığı için besinlerdeki endokrin bozuculara her gün maruz kalınmaktadır. Konserveler, plastikler, besine uygulanan işlemler, çevresel kirlilik gibi birçok etkenlerle endokrin bozucular besinlere bulaşmaktadır. Besinlerde bulunan temel endokrin bozucular; bisfenol A, fitalatlar, fitoöstrojenler, pestisitler ve ağır metallerdir. Endokrin bozucuların çoğunun hastalık mekanizmaları henüz bildirilmemiştir. Hastalık mekanizmaları belirlenenmiş endokrin bozucuların hepsinde farklı mekanizmalar gözlenmektedir. Bu derlemede besinlerdeki endokrin bozucular, tolere edilebilir alım miktarları, besinlerin içerisindeki miktarlar ve bu endokrin bozucuların hastalık yapıcı etkilerinden bahsedilecektir.

The endocrine system, also calls the hormonal systems, present in all mammals, birds, fishes, and many other alive organisms. Endocrine glands, hormones produced by these glands, target organs of hormones and receptors in tissues are located in this system. The hypothalamus-pituitary glands, thyroid, parathyroid glands, adrenal glands, gonads-sex glands and pancreas are the glands in the endocrine system. Endocrine disruptors affect the environment and human health negatively with many effect mechanisms such as imitating the hormone structure or receptor of the endocrine system. Until today, the European Commission has identified 535 endocrine disruptors and reported in its report. It is not possible to sustain life without nutrition, we are exposed to endocrine disruptors in food every day. Endocrine disruptors are transmitted to foods by many factors such as canned food, plastics, food processing and environmental pollution. Basic endocrine disruptors in foods; bisphenol A, phthalates, phytoestrogens, pesticides and heavy metals. Disease mechanisms of most endocrine disruptors have not yet been reported. Disease mechanisms identified endocrine disruptors are different mechanisms have been determined. In this review, endocrine disruptors in foods, tolerable intake amounts, amounts in foods and the disease-causing effects of these endocrine disruptors will be mentioned.