Hızlı otomatik adlandırmada sağlıklı yetişkinlerin yaşa ve eğitim düzeyine bağlı performanslarının incelenmesi / Investigation of age and education level dependent performance of healthy adults in rapid automatic naming

Abstract

Yaşlılık dönemindeki yetişkinlerin kelime bulmada patolojik bir durumları olmasa bile üretilen kelimenin doğruluğunda azalma olduğu ve öğeleri adlandırma için gereken sürenin arttığı bilinmektedir. Hızlı otomatik adlandırma (HOA), bireylerin nesneleri, renkleri, harfler ve rakamları sesli bir şekilde ne kadar hızlı adlandırabildiğini ölçen bir görevdir. Hızlı otomatik adlandırma becerisi leksikal (sözcüksel) erişim hızı, leksikal erişim, görsel algılama, semantik kategorizasyon ve motor çıktı aşamaları arasındaki işlemleme süresi, dikkatte sürdürülebilirlik gibi dil-bilişsel beceriler gibi çok faktörlü talepleri yansıtır. Artan yaşla birlikte en çok bildirilen şikayetlerden biri de adlandırma zorluğu çekilmesidir. Bu çalışmada genç yetişkin, orta yaşlı yetişkin ve yaşlı yetişkinlerden elde edilen verilerle hızlı otomatik adlandırma becerilerinin (adlandırma doğruluğu, adlandırmaya başlama süresi, adlandırma sırasında revizyon ve her bir alt görev için toplam adlandırma süresi) yaş ve eğitim düzeyine bağlı değişimi incelenip yaş ve eğitim düzeyi gruplarına göre kıyaslanmıştır. Çalışmanın katılımcıları, 20-65 yaşları arasında sağlıklı 157 bireyden oluşmaktadır. Çalışmaya dahil edilen katılımcılar; herhangi bir nörolojik ve psikiyatrik hastalığa sahip olmayan, anadili Türkçe olan, okuma- yazma bilmen, renk körü olmayan ve ileri düzeyde görme kaybı yaşamayan bireylerden oluşmaktadır. Katılımcılara Gönüllülük Onam Formu doldurulduktan sonra yaş, eğitim demografik bilgileri alındıktan sonra katılımcılara Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği, Edinburgh El Tercihi Envanteri, Diadokinetik Hız, Ishihara Testi ve Hızlı Otomatik Adlandırma görevleri uygulanmıştır. Yapılan istatistiksel analizlerde yaşa bağlı hızlı otomatik adlandırma becerilerinde farklılıklar olduğu saptanmıştır. Hızlı otomatik adlandırma becerisi; adlandırma doğruluğu, adlandırmaya başlama süresi, adlandırma sırasında revizyon ve her bir alt görev için toplam adlandırma süresi parametleri gruplara göre karşılaştırılmıştır. Artan yaş ve eğitim düzeyinin hızlı otomatik adlandırma becerisinin tüm alt görevlerinde adlandırma süresini etkilediği bulunmuştur. Adlandırma hataları, revizyon ve reaksiyon süresi açısından hızlı otomatik adlandırma hemtekli hem de çoklu alt görevler ile hem de sembolik olan ve sembolik olmayan görevlerde de gruplar arasında farklar gözlemlenmiştir.

Even if older adults do not have a pathological condition in word finding, it is known that the accuracy of the word produced decreases and the time required to name items increases. Rapid automatic naming (RAN) is a task that measures how quickly individuals can name objects, colours, letters and numbers aloud. Rapid automatic naming skill reflects multifactorial demands such as lexical access speed, lexical access, visual perception, processing time between semantic categorisation and motor output stages, and languagecognitive skills such as attentional sustainability. One of the most commonly reported complaints with increasing age is naming difficulties. In this study, the variation of rapid automatic naming skills (naming accuracy, naming initiation time, revision during naming, and total naming time for each subtask) with respect to age and educational level was analyzed and compared across age and educational level groups with data obtained from young adults, middle-aged adults, and older adults. The participants of the study consisted of 157 healthy individuals between the ages of 20-65. The participants included in the study consisted of individuals who did not have any neurological and psychiatric diseases, whose mother tongue was Turkish, who could read and write, who were not colour-blind and who did not have severe visual loss. After the Consent Form was filled in and demographic information about age and education were obtained, Montreal Cognitive Assessment Scale, Edinburgh Hand Preference Inventory, Diadokinetic Speed, Ishihara Test and Rapid Automatic Naming tasks were applied to the participants. Statistical analyses revealed that there were age-related differences in rapid automatic naming skills. Rapid automatic naming skill; naming accuracy, naming initiation time, revision during naming and total naming time for each subtask were compared between groups. It was found that increasing age and education level affected the naming time in all subtasks of the rapid automatic naming skill. Differences were observed between the groups in terms of naming errors, revision and reaction time in both single and multiple subtasks of rapid automatic naming, as well as in symbolic and non-symbolic tasks.