20-30 yaş arası sağlıklı yetişkinlerde fabl ile elde edilen anlatı örneklerinin analizi: Pilot çalışma = Analysis of narrative examples obtained through fables in healthy adults aged 20-30: Pilot study
Künye
Horzum, B.M. (2024). 20-30 Yaş Arası Fabl İle Elde Edilen Anlatı Örneklerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Atlas Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Dil ve Konuşma Terapisi Anabilim Dalı, İstanbul.Özet
Fabllar toplumun benimsediği ya da karşı çıktığı davranış ve düşünceleri konu alan edebi bir türdür. Dilin yapısal temeli olan sentaks, konuşmacının düşünceleri ve duygularını, açık ve kesin bir şekilde ifade etmesi için sözcükleri cümleler içinde dizmek olarak tanımlanmaktadır. Eleştirel düşünme ise, problemlerin ortaya konması, problem durumundaki değişimleri ayırt edebilme ve denetleyebilme gibi bazı zihinsel süreçleri kapsamaktadır. Konuşma içeriğindeki bilişsel yükü artışı sentaktik karmaşıklığın artmasına neden olmaktadır. Çeşitli araştırmalarda fablların anlatımı ve fabllarla ilgili eleştirel düşünme sorularının dildeki sentaktik karmaşıklığı ortaya çıkardığı bulunmuştur. Literatürde çocukluk çağı ve adölesan dönemde fabllar yoluyla eleştirel düşünme sorularına verilen cevapların içerdiği sentaktik karmaşıklık düzeyi ile ilgili araştırmalar bulunmasına rağmen genç yetişkinlerle ilgili yeterli veri bulunmamaktadır. Bu araştırmada 20-30 yaş arası primer nörolojik/psikiyatrik hastalık tanısı olmayan sağlıklı bireylerin fablla elde edilen anlatı örneklerinde eleştirel düşünme ve konuşma dilindeki sentaktik karmaşıklıkları incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen verilerin, 20-30 yaş arası edinilmiş beyin hasarı olan bireylerin dil ve kritik düşünme becerilerinin klinik ortamlarda değerlendirilebilmesi için değerlendirme aracı geliştirme ve normatif veri tabanı oluşturma amacıyla kullanılması planlanmıştır. 20-30 yaş arasında olan katılımcılara önce Addenbrook Kognitif Değerlendirme Bataryası uygulanmış ve 89 puan üstü alan 33 kişi çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışma katılımcılarına fabl okutularak fablı anlatmaları istenmiş ve fabla ilişkin sorular yöneltilmiştir. Fablın anlatısı ile eleştirel düşünme sorularına verilen cevaplar çevrim yazıya dönüştürülmüştür. Transkripsiyonlar ortalama sözce uzunluğu, tip tür oranı, cümle yapıları (basit, karmaşık, sıralı), eylemsi sayısı ve eylemsi yoğunluğu açısından analiz edilmiştir. Anlatı örneğinden elde edilen değerler ile eleştirel düşünme sorularına verilen cevaplardan elde edilen değerlerde ortalama sözce uzunluğu, tip tür oranı, cümle yapıları (basit, karmaşık, sıralı), eylemsi kullanımları, eylemsi yoğunluğu karşılaştırılmıştır. Fables are a literary genre that deals with behaviors and thoughts that society either embraces or opposes. Syntax, which is the structural basis of language, is defined as arranging words into sentences for the speaker to express thoughts and feelings clearly and definitively. Critical thinking, on the other hand, encompasses certain mental processes such as identifying problems, distinguishing and controlling changes in problem situations. An increase in cognitive load in the content of speech leads to an increase in syntactic complexity. Various studies have found that the narration of fables and critical thinking questions related to fables reveal syntactic complexity in language. Although there are studies on the level of syntactic complexity in responses to critical thinking questions through fables in childhood and adolescent periods, there is insufficient data available for young adults. In this study, critical thinking and syntactic complexity in narrative examples obtained through fables were examined in healthy individuals aged 20-30 without a diagnosis of primary neurological/psychiatric illness. The data obtained from the study are planned to be used for the development of assessment tools and the establishment of a normative database for evaluating language and critical thinking skills of individuals with acquired brain injury aged 20-30 in clinical settings.Participants between the ages of 20-30 were first administered the Addenbrook Cognitive Assessment Battery, and 33 individuals who scored above 89 points were included in the study. Participants were asked to narrate a fable after reading it and were then asked questions related to the fable. Transcriptions of the narrative of the fable and the responses to critical thinking questions were converted into text. Transcriptions were analyzed in terms of average word length, type-token ratio, sentence structures (simple, complex, sequential), number of verbs, and verb density. Values obtained from the narrative example were compared with those obtained from the responses to critical thinking questions.