Afazinin eşlik etmediği iskemik inlemelerde dilin mikroyapısal ve makroyapısal özelliklerinin incelenmesi = Investigation of microstructural and features of the language in ıschemic strokes not accompanied with aphasia
Künye
Canlı, B. (2024). Afazinin Eşlik Etmediği İskemik İnmelerde Dilin Mikroyapısal ve Makroyapısal Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Atlas Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Dil ve Konuşma Terapisi Anabilim Dalı, İstanbul.Özet
Afazinin eşlik etmediği iskemik inmelerde görülebilecek dil bozukluklarına yönelik literatürde az sayıda araştırma bulunmaktadır. Araştırmanın amacı; afazisi olmayan iskemik inmelerde dilin makroyapısal ve mikroyapısal özelliklerinin incelenmesidir. İskemik inmeli olgularda dili değerlendirmek ve afazi varlığını tespit etmek için Afazi Dil Değerlendirme Testi uygulanmıştır. Bireylerin anlatı örnekleri dilin mikroyapısal ve makroyapısal özellikleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın tipi kesitsel araştırmadır. Araştırmanın örneklemi; afazi varlığı olmayan, iskemik inme geçirmiş 31 katılımcı ve 31 sağlıklı katılımcı olmak üzere toplamda 62 bireyden oluşmaktadır. Bu araştırmada iskemik inme sonrası afazisi olmayan bireylerin dil özellikleri sağlıklı katılımcılar ile standart ve betimsel araçlar kullanılarak karşılaştırılmıştır. Anlatı analizi ile elde edilen tip-tür oranı, biçimbirimlerde ortalama sözce uzunluğu; Afazi Dil Değerlendirme Testindeki işitsel anlama, tekrarlama, adlandırma, dilbilgisi, söz eylem ve yazma alt test sonuçları sağlıklı kontrol grubunda vertebrobaziler ve karotis sistem gruplarına göre daha iyi sonuçlar almıştır. Sağlıklı ve inmeli grupların öznel yargı kullanım ortalamaları karşılaştırıldığında inmeli gruptaki hiçbir katılımcının anlatı örneğinde öznel yargıya rastlanmamıştır.Anlatı analizleri ve ADD alt alanlarındaki sonuçlar; sağ ve sol hemisfer grubu arasında karşılaştırıldığında; morfem hatası ve yazma değerlendirme dışındaki tüm parametrelerde sol hemisfer grubu daha düşük sonuçlar almıştır. Vertebrobaziler ve karotis sistem grupları; basit cümle, efor davranışları, doldurucu söylemler, tereddüt ifadeleri ve anomi değişkenlerinde sağlıklı kontrol grubuna göre daha çok kullanım göstermiştir. Elde edilen bulgular arterier sistem hasarlarında dilin çeşitli bileşenlerinin bozulabildiğini göstermektedir. İskemik inme sonrası bireylerde afazi tespit edilmese de dil bozukluklarına sahip olmanın bir risk faktörü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Serebrovasküler olay geçirmiş bireylerde dil ve konuşma bozuklukları subakut ve kronik dönemde değerlendirilmeli, afazi varlığından bağımsız olarak iskemik inme geçirmiş bireylerin terapötik ihtiyaçları ortaya konmalıdır. Anahtar kelimeler: anlatı, dil, inme, iskemik, lezyon There are few studies in the literature on language disorders that may be seen in ischemic strokes not accompanied by aphasia. The aim of this study was to investigate the macrostructural and microstructural features of language in ischemic stroke patients without aphasia. ADD was administered to evaluate language in ischemic stroke patients and to determine the presence of aphasia. Narrative samples of the individuals were analyzed in terms of microstructural and macrostructural features of language. The type of the study was cross-sectional. The sample of the study consisted of a total of 62 individuals, 31 participants who did not have aphasia, 31 participants who had ischemic stroke and 31 healthy participants. In this study, the language characteristics of individuals without aphasia after ischemic stroke were compared with healthy participants using standard and descriptive tools. The type-type ratio obtained by narrative analysis, average word length in morphemes, auditory comprehension, repetition, naming, grammar, speech act and writing subtest results in the ADD showed better results in the healthy control group compared to the vertebrobasilar and carotid system groups. When the mean subjective judgment usage of the healthy and stroke groups were compared, no subjective judgment was found in the narrative sample of any participant in the stroke group. When the results in the narrative analysis and ADD subdomains were compared between the right and left hemisphere groups, the left hemisphere group had lower results in all parameters except morpheme error and writing evaluation. Participants with left hemisphere stroke without aphasia were also found to have language disorders. Vertebrobasilar and carotid system groups showed higher usage in simple sentences, effort behaviors, filler discourses, hesitation expressions and anomie variables compared to the healthy control group. The findings indicate that various components of language may be impaired in arterial system damage. Speech and language disorders in individuals with cerebrovascular events should be evaluated in the subacute and chronic periods, and the therapeutic needs of individuals with ischemic stroke should be determined regardless of the presence of aphasia. Key words: Ischemic, language, lesion, narrative, stroke